کتاب گاو بنفش یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌ها در حوزه کسب و کار است که با ارائه نظریه منحصر به فرد گاو بنفش، دید شما را نسبت به دنیای کسب و کار و شیوه‌های کسب در آمد تغییر می‌دهد.
کتاب گاو بنفش یکی از بهترین و پرفروش‌ترین کتاب‌ها در زمینه شروع، توسعه و بهبود کسب و کار است که در سال 2003 توسط ست گادین (Seth Godin) نوشته شده است. این کتاب در زمان انتشار مورد استقبال طیف گسترده‌ای از مخاطبان قرار گرفت و به همین خاطر ست گادین در سال 2009 و با گذشت 6 سال پس از انتشار کتاب گاو بنفش آن را به طور کامل ویرایش و بازبینی و مجددا روانه بازار کرد. نویسنده در این کتاب با دیدگاهی واقع گرایانه سعی دارد خوانندگان را با حقیقت دنیای کسب و کار امروزی آشنا کند و به آنها بگوید که دیگر نمی‌توانند با در پیش گرفتن شیوه‌های قدیمی و آزمایش شده، به موفقیت دست پیدا کنند. ست گادین اذعان دارد که در دنیای مدرن امروزی برای موفقیت و رونق یک کسب و کار، تبلیغات گسترده و همه گیر کفایت نمی‌کند؛ شما به عنوان یک مدیر باید سعی کنید کسب و کار خود را از رقبای قدر و بالقوه خود متمایز سازید. اما این وجه تمایز چگونه بدست می‌آید؟ نظریه گاو بنفش درباره همین وجه تمایز صحبت می‌کند و بر این باور است که برای رسیدن به موفقیت باید متفاوت و خاص باشید. بنابراین اگر می‌خواهید یک کسب و کار نوپا را راه‌اندازی کنید و یا قصد دارید کسب و کار فعلی خود را رونق دهید، حتما کتاب گاو بنفش را مطالعه کنید.
معرفی کلی کتاب گاو بنفش
کتاب گاو بنفش با نام کامل (Purple Cow: Transform Your Business by Being Remarkable) یکی از تاثیرگذارترین کتاب‌های موجود در حوزه کسب و کار است. محتوا و موضوع اصلی این کتاب در نام انگلیسی آن مستتر است و اذعان دارد که برای تحول و رونق کسب و کارتان باید منحصر به فرد باشید. این کتاب بر اساس عقیده شخصی نویسنده نوشته شده و بر این باور است که در دنیای امروزی دیگر تبلیغات خلاق و گسترده نمی‌توانند موجب موفقیت و رونق یک کسب و کار شوند زیرا مردم دیگر از دیدن تبلیغات تکراری، خسته شدند و به دنبال یک محصول منحصر به فرد هستند. کتاب گاو بنفش با بیان این فرضیه آغاز می‌شود که تبلیغات دیگر مانند گذشته بر مخاطبان تاثیر ندارند و امروزه تنها راه جلب توجه افراد به بازار این است که نه تنها باید یک محصول را به شکل قابل توجهی به بازار عرضه کنید بلکه می‌بایست کالای منحصر به فردی را نیز روانه بازار کنید. گادین در کتاب گاو بنفش می‌گوید: «مطمئن‌ترین راه برای شکست، خسته‌کننده بودن است. تمایز، تنها شانس شما برای رسیدن به موفقیت است».
نظریه گاو بنفش اذعان دارد که برای جلب توجه مخاطبان باید متفاوت و منحصر به فرد باشید. یعنی محصولات و خدمات شما باید وجه تمایزی نسبت به سایر محصولات مشابه موجود در بازار داشته باشد تا توجه مشتریان را به خود جلب کنند. برای خرید یک محصول، نام‌های تجاری بسیاری در بازار وجود دارند که تمام آنها کم و بیش ویژگی‌ها و کارکردهای مشابهی را ارائه می‌دهند. به همین دلیل باید محصولی را به بازار عرضه کنید که شبیه آن در هیچ جای دیگر پیدا نمی‌شود و بتواند توجه مشتری را به خود جلب کند. تنها در صورت دارا بودن وجه تمایز می‌توانید نظر مشتریان را به خود جلب کنید؛ زیرا اکثر مشتریان برای خرید کالاهای مورد نیاز خود به سراغ محصولات شناخته شده و معروف می‌روند و حتی نیم نگاهی به محصول شما نخواهند داشت. نمونه بارز این امر را می‌توانید در ظهور گوشی‌های آیفون به بازار مشاهده کنید. پیش از ابداع مارک تجاری اپل، مارک‌های بسیاری از جمله سامسونگ، نوکیا و غیره در بازار وجود داشتند و تمام آنها تقریبا دارای کارکردهای مشابهی بودند. اما شرکت اپل در این بازار سیراب شده از مارک‌های تجاری مختلف با رونمایی از گوشی‌های اپل با سیستم عامل منحصر به فرد و ظاهری جذاب توانست توجه طیف گسترده‌ای از کاربران را به خود جلب کند. علت موفقیت گوشی‌های آیفون وجود همین وجه تمایز و ارائه محصولی است که پیش از این در بازار وجود نداشته است.
ست گادین در کتاب گاو بنفش عامل منحصر به فرد بودن و خاص بودن را مهم‌ترین عامل موفقیت در بازار کسب و کار می‌داند. اگر محصولی جذاب و خاص را وارد بازار کنید، نیازی به تبلیغات گسترده ندارید زیرا مشتریان شما بهترین مبلغان شما هستند. گادین این مشتریان را تحت عنوان «عطسه کنندگان» معرفی می‌کند و بر این باور است که عطسه کنندگان، کسب و کار و محصول شما را مانند ویروس منتشر می‌کنند و موجب دیده شدنتان می‌شوند. بدین ترتیب دیگر لازم نیست برای دیده شدن کسب و کار خود، هزینه‌های کلانی صرف کنید و زمان و انرژی زیادی را به تبلیغات خود اختصاص دهید. تنها کافی است منحصر به فرد باشید تا عطسه کنندگان کار خودشان را انجام دهند و شما را در مدت زمانی کوتاه به اوج بازار برسانند.
علت انتخاب گاو بنفش
شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که چرا ست گادین عنوان گاو بنفش را برای کتاب خود انتخاب کرده است؟ اصلا مگر گاو بنفش هم وجود دارد؟ نویسنده در بخش اول کتاب گاو بنفش علت نامگذاری اثر خود را به طور کامل توضیح می‌دهد. گادین اذعان دارد که برای شروع هر کسب و کار، چندین P مورد نیاز است که مهم‌ترین آنها شامل محصول (Product)، مکان (Place)، قیمت (Price) و تبلیغات (Promotion) هستند. اما این پی‌های قدیمی برای ایجاد وجه تمایز در بازار کافی نیستند و برای موفقیت به یک پی جدید نیاز داریم. ست گادین این پی جدید را تحت عنوان گاو بنفش (Purple cow) معرفی می‌کند.
ست گادین در کتاب گاو بنفش درباره این عنوان چنین توضیح می‌دهد:
سال‌ها پیش به همراه خانواده در حال گردش در فرانسه بودیم و از دیدن تعداد زیاد و قابل توجهی گاو در آنجا به وجد آمده و کیلومترها محو تماشای آنها بودیم. اما پس از گذشت چندین دقیقه دیگر از تماشای آن همه گاو لذت نبردیم و دیدن آنها برایمان عادی و طبیعی شد؛ چون تمام گاوها مانند گاوهای قبلی بودند و هیچ فرقی باهم نداشتند. تمام گاوهای آنجا سفید، سیاه و یا قهوه‌ای بودند و تماشای آنها دیگر ما را شگفت‌زده نمی‌کرد اما اگر در میان آن همه گاو تکراری و یک رنگ، یک گاو بنفش وجود داشت داستان به طور کلی تغییر می‌کرد. گاو بنفش با گاوهای معمولی دیگر فرق دارد و در میان هزاران گاو قابل تشخیص است. از همان جا بود که ایده گاو بنفش در ذهن ست گادین نقش بست و در نهایت در سال 2003 کتاب گاو بنفش را تدوین کرد. منظور از گاو بنفش در این کتاب محصول یا کسب و کاری خاص، منحصر به فرد و متفاوت است که شما را از سایر محصولات موجود در بازار (گاوهای تکراری و معمولی) متمایز می‌سازد. مطمئنا هیچکس یک گاو بنفش را فراموش نخواهد کرد و این گاو همیشه در ذهنش ماندگار می‌شود. بنابراین برای شروع یک کسب و کار موفق باید مانند یک گاو بنفش باشید و خود را از رقبا متمایز سازید. ست گادین نظریه گاو بنفش را بر روی جلد کتاب خود نیز پیاده کرده و آن را به رنگ سفید و بنفش طراحی کرد.
درباره نویسنده کتاب گاو بنفش
کتاب گاو بنفش توسط ست گادین نویسنده، کارآفرین و معلم محبوب و موفق آمریکایی نوشته شده است. گادین در تاریخ 10 ژانویه 1960 (19 دی 1338) به دنیا آمده است. او در دانشگاه در رشته فلسفه و علوم کامپیوتر درس خوانده و پس از آن نیز در رشته MBA به ادامه تحصیلات خود ادامه داد. گادین در سراسر دنیا به واسطه کتاب‌ها و سخنرانی‌ها تاثیرگذارش شناخته می‌شود و تا کنون نیز چندین شرکت موفق را به ثبت رسانده است. این نویسنده موفق، نویسندگی را در اوایل دهه 90 میلادی و با نوشتن یک مجموعه کتاب 10 جلدی برای کودکان به نام «جهان‌های قدرت» آغاز کرد. پس از آن شروع به نوشتن کتاب در حوزه تخصصی کسب و کار کرد و 19 کتاب موفق و پرفروش را در این باب روانه بازار کرده است. برخی کتاب‌های معروف گادین در حوزه کسب و کار شامل: «مهره حیاتی»، «همه بازاریابان دروغگو هستند»، «بازاریابی اجازه‌ای» و «این بازاریابی است» هستند که همگی در سراسر دنیا فروش خوبی داشتند و مورد استقبال خوانندگان قرار گرفتند. کتاب گاو بنفش در بیش از 150 هزار نسخه به فروش رسیده است و یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های نوشته شده در حوزه کسب و کار به حساب می‌آید.
ترجمه فارسی کتاب گاو بنفش
کتاب گاو بنفش تا کنون به بیش از 35 زبان دنیا ترجمه شده است و در سال 2003 و همزمان با انتشار نسخه اولیه آن توسط گروه مهندسی مادسیستم به زبان فارسی ترجمه شد. عنوان این در این ترجمه «گاو ارغوانی» بود. نسخه دوم کتاب گاو بنفش در سال 1393 توسط «سید بهشاد یاسینی» برای انتشارات «فرا» به فارسی ترجمه شد. در این سال ترجمه دیگری توسط «افسانه دوریشی» برای انتشارات «کتیبه فارسی» روانه بازار شد. اما جدیدترین ترجمه کتاب گاو بنفش در سال 1397 توسط «سپیده سلامتی» برای انتشارات «مبین» انجام شده است.
در بخشی از کتاب گاو بنفش می‌خوانیم:
- اگر متمایز هستید، این طبیعی است که بعضی افراد شما را دوست نداشته باشند. این بخشی از تعریف متمایز بودن است. انتقاد به‌سوی کسانی حمله‌ور می‌شود که برجسته و بارز هستند.
- شرکت‌هایی سود می‌برند که پول را صرف نوآوری می‌کنند؛ به‌گونه‌ای که به ایجاد گاو بعدی منجر می‌شود. درمقابل، شرکت‌هایی که قانون گاو را فراموش می‌کنند، از این سود بهره‌ای نمی‌برند.
- شما نمی‌توانید مردم را به شنیدن و توجه کردن مجبور کنید؛ اما می‌توانید بفهمید چه کسانی به شنیدن حرف‌هایتان علاقه‌مند هستند. حتی اگر افراد به پیشنهادهایتان مبنی بر کمی ارزان‌تر یا آسان‌تر بودن گوش بدهند، باز هم این امر چیزی جز اتلاف وقت نیست. مخاطبانی در فضای بازار کار موثرند که نیازی برای رفع کردن دارند. آنها زمانی برای شنیدن داستانتان آمادگی دارند که کاملا متمایز و خاص باشید؛ درغیر این صورت، نادیده گرفته می‌شوید.
- اگر محصول نهایی متمایز به نظر نمی‌رسد؛ یعنی مردم شیفته آن نمی‌شوند. پس وقت آن رسیده که متوجه شوید بازی عوض شده است. به‌جای سرمایه‌گذاری بر روی محصولات بی‌ارزش و فاقد خلاقیت، بر ایجاد محصولاتی جدید سرمایه‌گذاری کنید.