بازاریابی شبکه ای یک مدل تجاری است که بر مبنای فروش یک به یک نمایندگان مستقل صورت می گیرد. در این نوع تجارت می توان به صورت دورکاری هم فعالیت کرد و به منظور توسعه کسب و کار میتوان با شرکای تجاری و حتی فروشندگان نیز همکاری داشت.
در طول انقلاب صنعتی یعنی قرن 18 محصولات زیادی برای ارائه به مصرف کنندگان اختراع و کشف شدند، اغلب این محصولات برای مردم آن دوره پیچیده شناخته می شدند و برای معرفی آن ها به خریداران بالقوه نیاز به توضیحات مفصلی وجود داشت از همین دوران جرقه های اولیه بازاریابی شبکه ای خورده شد. همچنین در هنگام جنگ جهانی دوم بسیاری از شرکت ها نظیر شرکت ویتامین کالیفرنیا از همین طریق خود را از رکود اقتصادی نجات دادند.
بازاریابی شبکه ای انواع گوناگونی نظیر بازاریابی چند سطحی، بازاریابی سلولی، بازاریابی وابسته، بازاریابی مستقیم توسط مصرف کننده یا بازاریابی ارجاعی دارد، اما مهم ترین دسته بندی آن شامل بازاریابی مستقیم، وابسته و چند سطحی است.
بازاریابی وابسته
این نوع بازاریابی که با استفاده از برنامه های بازاریابی وابسته انجام می شود، یک وجهه جدید از بازاریابی شبکه ای محسوب می شود. طی این روش صاحبان وبسایت ها و بلاگرها لینک خرید محصول تبلیغ شده را در وبسایت یا شبکه های اجتماعی به اشتراک می گذارند. هنگامی که مخاطبان از طریق لینک اشتراک گذاری شده خرید خودشان را انجام می دهند به ازای هر بار فروش محصول به بلاگر و صاحب وبسایت مبلغی به عنوان پورسانت تعلق میگیرد. این روش ضمن افزایش فروش محصولات موجب ایجاد بستر اعتماد میان فروشنده و خریدار می شود در نتیجه صاحبان کسب و کار در دراز مدت به سود بالایی دست خوهند یافت.
از سوی دیگر بهتر است بلاگر ها نسبت به محصول تبلیغ شده و کسب درآمد حاصل از آن شفاف سازی کنند، مثلا با گذاشتن هشتگ تبلیغات میتوانند درباره این موضوع اطلاع رسانی بکنند.
برنامه‌ها و پلتفرم های زیادی برای این نوع از بازاریابی وجود دارند که برای انتخاب مناسب‌ترینشان برای کسب و کارتان بهتر است تحقیقات و بررسی های دقیقی انجام دهید.
بازاریابی چند سطحی
این نوع از بازاریابی یا به طور اختصار MLM، بازاریابی توزیع شده است که شامل فروش مستقیم فروشنده و توزیع کنندگان سطوح پایین تر است. این روش بازاریابی به میزانی گسترده و تاثیر گذار است که قطعا تعدادی از اطرافیانتان، دوستان و آشنایانتان در این زمینه فعالیت می کنند. شرکت هایی که از این مدل تجاری استفاده می کنند، اغلب سطوح مختلفی از فروشندگان را ایجاد می کنند که هرکدام از آن ها تشویق می‌شوند تا شبکه زیرمجموعه توزیع کنندگان خودشان را تشکیل بدهند، سپس سازنده هر مجموعه جدید به ازای هر فروش و خدماتی که خودش و افراد زیر مجموعه به مشتریان ارائه می دهند، سود و حق کمیسیون دریافت می کند.
در طی گذر زمان هر مجموعه می تواند زیر مجموعه های زیادی را ایجاد کند و به سود بیشتری دست یابد. بدین ترتیب درآمد فروشندگان هم به فروش محصولات و هم به نرخ رشد استخدام بستگی دارد و افرادی که زودتر وارد فرآیند فروش شده اند به درآمد بیشتر و رتبه بالاتری دست پیدا می کنند. اغلب مجموعه هایی که بازاریابی شبکه ای را انتخاب کرده اند، زمینه مناسب رشد کافی برای کارآموزی ایجاد می کنند، بدیهی است که عملکرد بالاتر منجر به دریافت پاداش علاوه بر کسب درآمد می شود.
نکات قابل توجه پیش از ورود به بازاریابی شبکه ای
اگر شما نسبت به شروع کسب و کارتان به عنوان یک بازاریاب شبکه ای احساس آمادگی می کنید، لازم است درباره مواردی بررسی های لازم را انجام بدهید، به طور مثال شرکت هایی که از این نوع بازاریابی استفاده میکنند، پیشنهاد می کنند که برای گسترش کسب و کار کوچک خودتان از دوستان و آشنایتان دعوت به همکاری نمایید.
شما برای اطرافیانتان ارزش قائل هستید، پس همیشه محصول و خدماتی را ارائه دهید که خودتان از ارزش آن ها مطمئن هستید.
از آنجایی که ورود به بازاریابی شبکه ای به منزله شروع یک کسب و کار شخصی است، بایستی پیش از همکاری با شرکت مورد نظر حتما پاسخ 6 سوال ذیل را در تصمیم گیری خود لحاظ کنید.
- سابقه فعالیت شرکت مورد نظر چند سال است؟
- چه محصول و یا خدماتی را ارائه می دهند؟
- آیا شرکت در پرداخت حقوق و پاداش به موقع و عادلانه برخورد می کند؟
- همدلی بین اعضای شرکت به چه صورت است؟
- آیا شرکت در ارائه و جایگزینی محصولات به موقع عمل می کند؟
- طرح های آموزشی و حمایتی شرکت به چه صورت است؟
همانند هر شغل دیگری شما باید نسبت به خود و مخاطبینتان احساس مسئولیت داشته باشید، در هر مشغله و فعالیتی امکان ایجاد تجربه ناگوار وجود دارد، بنابراین با پاسخ به 6 سوال مذکور می توانید درباره مجموعه ای که مشتاق به همکاری با آن هستید تحقیق و نسبت به آن اطمینان حاصل کنید.
فراموش نکنید که این کسب و کار فقط مختص به خود شماست، شما هم رئیس خود و هم کارمند خودتان هستید، پس باید از شکست وتجربه هایی که ممکن است در این مسیر کسب کنید نترسید و همواره تلاش کنید.
مربیگری کلید موفقیت در بازاریابی شبکه ای است
اگر که شما وارد یک سازمان با بازاریابی شبکه ای شدید، به احتمال زیاد توسط یکی از آشنایانتان با این سیستم آشنا شده اید و احتمالا این فرد مدت طولانی تری نسبت به شما در این کسب و کار مشغول بوده و تا زمانی که شما بتوانید بر روی پای خودتان بایستید به عنوان مربی شما در کنار شما همکاری می کند و راهکار ها را به شما آموزش می دهد.
همچنین این موقعیت نیز برای شما ممکن است پیش آید که در زمان مناسب فردی را وارد مجموعه خود می کنید، که در آن صورت شما باید به عنوان مربی و یک فرد حامی در کنار شخص تازه وارد حضور داشته باشید و مسیر موفقیت را به او نشان دهید.
مزایای بازاریابی شبکه ای
- انعطاف پذیری یکی از مواردی است که در دنیای تجارت سنتی هیچوقت وجود نداشته است، اما در بازاریابی دیجیتال شما بر روی کسب و کارتان کنترل کامل دارید، به طور مثال شما در فضا و محیطی که خودتان احساس راحتی می کنید بدون هیچ عاملی که منجر به ناراحتی شما بشود با هر سرعتی که مایل هستید، به کار خود می‌پردازید. البته شما باید توجه داشته باشید که از زمانتان به طور مؤثر و مدیریت شده استفاده کنید تا بتوانید به یک فرآیند محکم و استوار در بازاریابی شبکه ای دست یابید.
- برای شروع به کار در زمینه بازاریابی شبکه ای نیاز به سرمایه ی زیادی ندارید، و با سرمایه خیلی کم میتوانید آغاز به کار کنید به طوری که این سرمایه اولیه در مقایسه با درآمد شما از بازاریابی شبکه ای اصلا به نظر نمی رسد.
- همکاری در محیطی با افراد هم فکر و هم دل یکی از مواردی است که در دنیای سنتی و قدیمی تجارت کم پیش می آمد، اما در دنیای تجاری امروز و فعالیت در یکی از زیرشاخه های آن به اسم بازاریابی شبکه ای این آزادی و موقعیت به کارمندان داده شده تا بتوانند با افراد مورد نظر و همدل خودشان همکاری داشته باشند و ضمن کار و اشتغال در یک محیط صمیمی با یکدیگر در ارتباط باشند.
- درآمد یکی از مهم ترین دلایل برای شروع یک مشغله است، شکی وجود ندارد که یکی از مزایای بازاریابی شبکه ای همین درآمد حاصل از آن است. در بازاریابی شبکه ای درآمد به دو صورت کسب می شود،درآمد مستقیم و غیر مستقیم. درآمد مستقیم به این صورت است که شما با فروش مستقیم محصولات و ارائه خدمات به مشتری آن را کسب می کنید، که عمده درآمد حاصل از بازاریابی شبکه ای در اوایل همکاری را این نوع تشکیل می دهد. درآمد غیرمستقیم به این صورت است که به ازای هر فروشی که تیم زیرمجموعه شما انجام می دهد، مبلغی از سود حاصل از آن به شما تعلق می گیرد و همچنین اگر هریک از افراد تیم شما یک زیرمجموعه شخصی تشکیل بدهد باز هم از سود حاصل از فروش محصولات آن زیر مجموعه به شما پورسانت تعلق میگیرد. بدیهی است که هرچقدر تجارت شما گسترده تر شود درآمد غیر مستقیم شما نیز به صورت صعودی افزایش خوهد داشت. بنابراین پیشنهاد می شود که در مسیر ایجاد زیرمجموعه و شبکه شخصی بسیار تلاش کنید، چرا که این تلاش و کوشش های شما اساس درآمد و پاداش شما درآینده کاریتان را تشکیل می دهد.
سخن پایانی
در مطالب بالا تلاش شد که بیشتر جنبه های بازاریابی شبکه ای را مورد بررسی قرار دهیم و بتوانیم دید بازی نسبت به بازاریابی شبکه ای که شامل تعریف آن، انواع مختلف آن، تاریخ و پیشینه این نوع بازاریابی، نکاتی برای انتخاب و شروع همکاری با سازمان های مختلف، اهمیت مربیگری و مزایای این نوع بازریابی را به کارمندان و متقاضیان این رشته هیجان انگیز ارائه دهیم.